ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ 27 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1831

 Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831 δολοφονήθηκε στο Ναύπλιο ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας Ιωάννης Καποδίστριας από δύο μέλη της οικογένειας Μαυρομιχάλη, τα οποία πυροβόλησαν και μαχαίρωσαν θανάσιμα τον κυβερνήτη έξω από την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνος, καθώς πήγαινε να παρακολουθήσει την κυριακάτικη θεία λειτουργία.

Ο τραγικός θάνατος του Καποδίστρια βύθισε σε θλίψη τον γεωργικό πληθυσμό ενώ αντίθετα στην Ύδρα δέχτηκαν την είδηση με πανηγυρισμούς!

Η δολοφονία του Καποδίστρια οργανώθηκε σύμφωνα με αρκετούς ιστορικούς από τη Μεγάλη Βρετανία και την Γαλλία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο φάκελος για την δολοφονία του Καποδίστρια στα βρετανικά αρχεία παραμένει απόρρητος...!!!

Ας έχουμε επίσης υπ' όψη μας ότι, ως κυβερνήτης, ο Καποδίστριας αρνήθηκε να δεχθεί μισθό, όπως επίσης αρνήθηκε χρηματική αποζημίωση από τον Τσάρο για να μην κατηγορηθεί από τους αντιπάλους του για μεροληψία απέναντι στη Ρωσία, ενώ διέθεσε όλη του την περιουσία για τους σκοπούς της επανίδρυσης του κράτους!

Είναι κάτι παραπάνω από σίγουρο ότι η Αγγλία και η Γαλλία ήταν πίσω από την δολοφονία του Κυβερνήτη...

Επίσης οι Υδραιοι και οι Μαυρομιχαλαίοι που ήταν μεν παλικάρια αλλά ταυτόχρονα παραδόπιστοι του χρήματος.

Οι Βασιλείς, ο Μέτερνιχ και οι μυστικές υπηρεσίες της Ιεράς Συμμαχίας τον θεωρούν τη πηγή των επαναστατικών κινημάτων στην Ευρώπη.

Απο το 1830, συσπειρώθηκαν εναντίον του πολλοί αρχομανείς πολιτικοί, οι κοτζαμπάσηδες και οι πλοιοκτήτες της Ύδρας, ενώ οι στρατιωτικοί αρχηγοί και ο λαός βρισκόταν στο πλευρό του. Οι ενέργειες των αντικυβερνητικών, κατευθύνονταν συχνά από τους διπλωματικούς αντιπροσώπους των Άγγλων και των Γάλλων, που πίστευαν ότι είναι όργανο της ρωσικής πολιτικής στην Ανατολή.

Η δραστηριότητα της αντιπολίτευσης, που κατευθυνόταν από την Ύδρα, κυρίως μέσω της εφημερίδας "Απόλλων", του Πολυζωΐδη,στις αρχές του 1831 κορυφώθηκε. Σημειώθηκαν αντικυβερνητικές εξεγέρσεις στη Μάνη και την Ανατολική Στερεά, ενώ υδραίικα πλοία, παρακινούσαν τα κυκλαδονήσια σε αποστασία.

Ο Καποδίστριας κατόρθωσε να καταστείλει τις περισσότερες από αυτές, αλλά στις αρχές Αυγούστου, οι Υδραίοι έπεισαν τον Μιαούλη να καταλάβει τα πολεμικά πλοία στο ναύσταθμο του Πόρου.

Ο Καποδίστριας, ζήτησε βοήθεια από τις ναυτικές μοίρες των συμμάχων, μόνο όμως ο Ρώσος Ρικόρντ ανταποκρίθηκε....

Ο Μιαούλης, στις 13/8/1831, ανατίναξε τα δύο μεγαλύτερα πλοία του πολεμικού στόλου. Το χάσμα πλέον ανάμεσα στον Καποδίστρια και τους αντιπάλους του, ήταν αγεφύρωτο.

Είχε βέβαια κι ο Κυβερνήτης κάνει λάθη. Κατά την κοπή του πρώτου εθνικού νομίσματος, του φοίνικα, υπήρξαν παραλείψεις και εκτεταμένη κιβδηλοποιία. Κατηγορήθηκε ακόμα και για το ότι στο νόμισμα συνυπήρχαν ο μυθικός φοίνικας και το σημείο του σταυρού.

Να σημειώσουμε ότι ο φοίνικας, για πολλούς Έλληνες που σπούδασαν, όπως κι ο Καποδίστριας, στο πανεπιστήμιο της Πάντοβα στην Ιταλία, "προοιώνιζε την ανάστασιν του Έθνους". Πρώτος μάλιστα τον χρησιμοποίησε ο Κρητικός Πάνδημος, που συνέστησε στους συμφοιτητές του να κάνουν το ίδιο.

Πάντως ο φοίνικας δεν "επιβλήθηκε" παντού. Στις σφραγίδες παρέμεινε η Παλλάδα Αθηνά.

Επίσης, πολλές αντιδράσεις προκαλούσαν με τις ενέργειές τους ο αδελφός του, Βιάρος και ο νομικός, Ιωάννης Γεννατάς. Υπήρξε σύγκρουση των δύο με τους Κλωνάρη και Σούτσο, κατά τη σύνταξη της ποινικής νομοθεσίας, ενώ ο τρόπος που χειρίστηκε ο Βιάρος Καποδίστριας ως υγειονομικός επίτροπος την πανώλη που παρουσιάστηκε στην Ύδρα το 1828 (Μάιος), έκανε τους νησιώτες εχθρούς του Κυβερνήτη. Λίγο αργότερα, δημιουργήθηκαν τα πρώτα κόμματα.

Το ρωσόφιλο, οι οπαδοί του οποίου ονομάζονταν Ναπαίοι (από κάποιον Νάπα, Ναυπλιώτη φανατικό ρωσόφιλο), ενώ ειρωνικά κι ο ίδιος ο Καποδίστριας λεγόταν Νάπας, το αγγλόφιλο, οι οπαδοί του οποίου ονομάζονταν Μπαρλαίοι (από τον Βασίλη Μπάρλα, φανατικό οπαδό και κάποτε πληρεξούσιο του Μαυροκορδάτου) και το γαλλικό, με τους μοσχόμαγκες (από την τάπια, το οχύρωμα, του Μόσχου, όπου σύχναζαν οι... αλάνηδες του Ναυπλίου).

Ακόμα κι ο Αδαμάντιος Κοραής, φανατικός υπέρμαχος του Καποδίστρια αρχικά, έγινε πολέμιός του. Έγραψε χαρακτηριστικά: "Η Ελλάς δεν ανέστη, τάφον μόνον ήλλαξε και από νεκροθάπτην Τούρκον επέρασεν εις Έλληνα!"

Η επιλογή ως βασιλιά της Ελλάδας του πρίγκιπα του Σαξ Κάμπουργκ Λεοπόλδου από τις Μεγάλες Δυνάμεις, "σκόνταψε" στον Καποδίστρια, που απ' ό,τι φαίνεται δυσανασχaτησε με το ότι δεν θα έμενε ούτε για εφτά χρόνια στην ηγεσία του ελληνικού κράτους.

Αυτό προκάλεσε νέες αντιδράσεις, ενώ εκφράσεις όπως "τύραννος" άρχισαν να ακούγονται όλο και πιο συχνά για τον Καποδίστρια.

Μεγάλες αντιδράσεις υπήρχαν από τους Μανιάτες, που ξεσηκώθηκαν και απειλούσαν ότι θα κινηθούν κατά του Καποδίστρια.

Επικεφαλής των 5.000 Μανιατών ήταν ο Κωνσταντής Μαυρομιχάλης. Λέγεται ότι είχαν σημαίες με ζωγραφισμένους πάνω τους τον Λυκούργο και τον Λεωνίδα και ζητούσαν "Ελευθεροτυπία και Σύνταγμα"....!

Ο Καποδίστριας όμως δεν φαινόταν διατεθειμένος να ξεφύγει από τον δρόμο που είχε χαράξει. Ένας από τους φανατικότερους αντικαποδιστριακούς ήταν ο Ζωγράφος, τον οποίο η Αστυνομία συνέλαβε για να τον εκτοπίσει από το Ναύπλιο. Εκείνος ζήτησε να δει τον Κυβερνήτη κι ο Καποδίστριας δέχτηκε. Μετά τη συζήτηση που είχαν, ο Ζωγράφος όχι μόνο δεν εξορίστηκε, αλλά έγινε μέλος του Ακυρωτικού Δικαστηρίου. Όμως ο Βιάρος μεσολάβησε στον αδελφό του και ο Καποδίστριας πήρε πίσω τον διορισμό του Ζωγράφου. Έξαλλος αυτός, έφυγε από το Ναύπλιο, λέγοντας στον φίλο του Λόντο: "Ένα πιστόλι θα μας σώσει απ' τον άνθρωπο τούτο". Έφτασε στην Ύδρα, όπου ο Λάζαρος Κουντουριώτης ακούγοντας τα παραπάνω λόγια έταξε 1.000 βενέτικα φλουριά σε όποιον σκότωνε τον Καποδίστρια.

Ήδη τα σχέδια για τον "φόνο του τυράννου", όπως έλεγαν, καταστρώνονταν. Η πρώτη δολοφονική απόπειρα έγινε με "όργανο" τον υπηρέτη του Καποδίστρια, Νικολέτο.

Ένας "κουρελής Υδραίος" κατά τον ίδιο, του έδωσε 25.000 γρόσια και του ζήτησε να φαρμακώσει τον Κυβερνήτη.

Στη συνέχεια εξαφανίστηκε. Ο Νικολέτος έριξε φαρμάκι στον καφέ του Καποδίστρια, αλλά προδόθηκε από τη συμπεριφορά του.

Ο Κυβερνήτης του είπε να κρατήσει τα χρήματα και να μην πει τίποτα σε κανέναν για το περιστατικό και ούτε καν τον απομάκρυνε από κοντά του. Κατάλαβε όμως ότι τα πράγματα ήταν πολύ πιο σοβαρά απ' ό,τι νόμιζε.

Του προτάθηκε από τους ξένους πρεσβευτές να του δώσουν φρουρούς, εκείνος όμως αρνήθηκε. Σύντομα μαθεύτηκε στο Ναύπλιο ότι οι Μαυρομιχαλαίοι είχαν αγοράσει καινούργια κουμπούρια.

Ο Αστυνόμος της πόλης Ποταμιάνος έβαλε ανθρώπους του να παρακολουθούν κάθε κίνηση του Κωνσταντή Μαυρομιχάλη και του Γιωργάκη (ή Μπεϊζαντέ), του δευτερότοκου γιου του Πετρόμπεη.

Ο Γιώργης είχε μεγάλη έχθρα εναντίον του Καποδίστρια και είχε ορκιστεί ότι θα τον σκοτώσει. Το είπε μάλιστα και στον Πάνο Ράγκο, φίλο δικό του αλλά και του Κυβερνήτη, να του το μεταφέρει.

Ο Καποδίστριας ένιωσε έκπληξη και είπε στον Ράγκο ότι όποιος κάνει κάτι τέτοιο, μαζί με τον ίδιο θα σκοτώσει και την πατρίδα. Στις προτροπές του νομάρχη Αξιώτη και του αστυνόμου Ποταμιάνου να φυλακίσουν τον Γιώργη Μαυρομιχάλη, ο Καποδίστριας ήταν αντίθετος.

Όταν η Μαντώ Μαυρογένους του έγραψε επιστολή με την οποία τον ενημέρωσε ότι οι Μαυρομιχαλαίοι ετοιμάζονται να τον σκοτώσουν, εκείνος έκαψε το γράμμα.

Κι όταν ένας Σμυρνιός ντελάλης, ο οποίος φαίνεται ότι κάτι είχε πληροφορηθεί, πήγε στο Κυβερνείο και του είπε να φυλάγεται, ο Καποδίστριας σήκωσε αδιάφορα τους ώμους του.

Οι Μαυρομιχαλαίοι ζήτησαν να νοικιάσουν το σπίτι του Μιχάλη Ιατρού που βρισκόταν απέναντι από το Κυβερνείο, όμως ο ιδιοκτήτης του κάτι υποψιάστηκε και δεν τους το παραχώρησε. Έγινε προσπάθεια από τον αγωνιστή του '21 και ιστορικό Ιωάννη Φιλήμονα να "τα βρουν" ο Καποδίστριας με τους Μαυρομιχαλαίους.

Ο Βιάρος συμβούλεψε τον αδελφό του να ζητήσει από τον Πετρόμπεη να φέρει όλους τους συγγενείς του από τη Μάνη στο Ναύπλιο για ασφάλεια, προκειμένου να συμφιλιωθεί μαζί του.

Δυστυχώς, ο Καποδίστριας τον άκουσε και σε αυτό. Ο Πετρόμπεης, μόλις πληροφορήθηκε από τον Φιλήμονα τι ζητούσε ο Κυβερνήτης, έγινε έξαλλος, καθώς το θεώρησε προσβλητικό και ατιμωτικό.

ΕΕ21

Η ηλικιωμένη μητέρα του Πετρόμπεη και ο αδελφός του Γιάννης, γνωστός και ως Κατσής, ζήτησαν από τον Ρώσο ναύαρχο Ρίκορντ να μεσολαβήσει, γιατί έβλεπαν ότι και ο Καποδίστριας θα σκοτωνόταν αλλά και δικοί τους άνθρωποι θα είχαν επίσης άσχημο τέλος.

Η συνάντηση κανονίστηκε να γίνει το Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου, στις 5 το απόγευμα.

Λίγη ώρα πριν, έφτασε το ευρωπαϊκό ταχυδρομείο στον Καποδίστρια. Στον "Ταχυδρόμο του Λονδίνου" υπήρχε ένα δημοσίευμα για την τυραννική διοίκησή του και τον άδικο διωγμό των Μαυρομιχαλαίων.

Μολις το διάβασε ο Κυβερνήτης, έγινε έξαλλος και πήγε ως το Παλαμήδι για να ηρεμήσει. Επιστρέφοντας, βρήκε τον Ρίκορντ να τον περιμένει και του έδειξε την εφημερίδα.

Στον έκπληκτο Ρώσο είπε ότι "είναι υποχρεωμένος να προστατεύσει την αξιοπρέπειά του ως το τέλος" και ότι "δεν δέχεται να δει τον Μαυρομιχάλη".

Ο Πετρόμπεης είχε ήδη μεταφερθεί από το Ιτς Καλέ στο Κυβερνείο.

Ο Ρίκορντ προσπάθησε να μεταπείσει, μάταια όμως, τον Καποδίστρια.

Απογοητευμένος, μετέφερε στον Μαυρομιχάλη την άρνηση του Κυβερνήτη να τον δει.

Ο Πετρόμπεης είπε τότε: "Ποτέ δεν καρτερούσα να μου φερθεί τόσο άπρεπα ο Κυβερνήτης.

Να με πομπεύει με φρουρούς μέσα στα σοκάκια του Αναπλιού και να με διώχνει με τέτοια καταφρόνια.

Αν δε σέβεται το όνομά μου, πρέπει τουλάχιστον να λογαριάζει τις θυσίες της φαμελιάς μου στον Αγώνα". Έτσι πήρε τον δρόμο της επιστροφής στη φυλακή.

Ζήτησε από τους φρουρούς του να περάσει από το σπίτι όπου έμεναν ο αδελφός του, Κωνσταντής κι γιος του, Γιώργης.

Όταν τον είδαν εκείνοι από το παράθυρο, τον ρώτησαν γεμάτοι αγωνία τι έγινε. Δείχνοντάς τους με νοήματα τους φρουρούς δεξιά κι αριστερά τους είπε: "Βλέπετε". Ήταν κατά κάποιο τρόπο το σύνθημα για τη δολοφονία του Καποδίστρια...

Τα υπόλοιπα είναι λίγο πολύ γνωστα.....

Μερικά λόγια πρωταγωνιστών που μας οδηγούν στην λύση του μυστήριου...

Μαρτυρία του Αυγουστίνου Καποδίστρια (αδελφού του Κυβερνήτη που κατετέθη στον Φρειδερίκο Τιρς, Ιστορικό και μετέπειτα συμβούλου του Όθωνα και καθηγητού της Αρχαίας Ιστορίας Φιλολογίας στο Παν/μιο του Μονάχου.

Η Ελλάδα του Καποδίστρια, Τόμος Α’ σελ.105

Και ο κόμης Αυγουστίνος, που τον είδα μερικές φορές μετά το μοιραίο γεγονός, φώναξε: "Ναι κύριε, η Γαλλία και η Αγγλία είναι που δολοφόνησαν τον αδελφό μου". Καθώς του δήλωνα ότι δε καταλάβαινα τίποτα από αυτά τα εκπληκτικά λόγια και ότι ίσως ήθελε να πει ότι ο αδελφός του είχε χαθεί εξ αιτίας της αντιδράσεως που υπετίθετο ότι την είχαν υποθάλψει αυτές οι δύο δυνάμεις, διαμαρτυρήθηκε εναντίον αυτής της ερμηνείας, διατύπωσε ακόμα μια φορά τη κατηγορία με τα ίδια λόγια και έφθασε μάλιστα να μου προτείνει να το γράψω στην αυλή της Βαβαρίας.

Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης επιβεβαιώνει τον Αυγουστίνο Καποδίστρια:

Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης στα 1840 μολόγησε την Αλήθεια, λέγοντας στο Γιατροφιλόσοφο Πύρρο που κατηγόραγε τον Ιωάννη Καποδίστρια τούτα τα λόγια: ‘Δεν μετράς καλά φιλόσοφε… Ανάθεμα στους Αγγλογάλλους που ήσαν η αιτία κι εγώ έχασα τους δικούς μου, και το Έθνος έναν άνθρωπο που δε θα τονε μεταβρει και το αίμα του με παιδεύει ως τώρα…’

Βλαχογιάννης, "Ιστορική Ανθολογία", σελ59

Επίσης βλέπε Διον. Κόκκινος, "Κανάρης", σελ.415

Από τους δολοφόνους (γιούς του Πετρόμπεη) ο Κωνσταντήν Μπέης όταν τον συνέλαβαν και λίγο πριν πεθάνει από τα τραύματά του, ζητώντας έλεος δηλώνει:

«Δεν φταίω εγώ στρατιώται, άλλοι μ’ έβαλαν»

Κασομούλης, Τόμος 3, σελ.440

Ο άλλος εκ των δολοφόνων, ο Γ. Μαυρομιχάλης, αμέσως μετά την δολοφονία καταφεύγει στο σπίτι του αντι-πρεσβευτή της Γαλλίας Βαρώνου Ρουάν και δηλώνει:

«Σκοτώσαμε τον τύραννο. Μπιστευόμαστε στην τιμή της Γαλλίας. Να τα άρματά μας. Ο Ρουάν υπεσχέθη προστασίαν».

Κασομούλης, ως ανωτέρω.

Τα ίδια λέει, με τούτον εδώ το σύντομο τρόπο , κι ο Κολοκοτρώνης: "Τους εγύρισαν τα μυαλά, τάζοντές τους χιλιάδες τάλαρα και άλλα, και αν δεν επαρακινούντο αυτοί από μεγάλες υποσχέσεις, και να είναι βέβαιοι ότι θα γλιτώσουν, δεν το αποφάσιζαν ποτέ".

Περί των εσωτερικών συνεργών και πρωτεργατών της δολοφονίας

(πέραν των ξένων ηθικών αυτουργών).

Την ενεργό και ηγετική ανάμειξη του Μαυροκορδάτου, ηγετικού στελέχους της αντι-Καποδιστριακής φατρίας στην προετοιμασία της δολοφονίας του πρώτου Κυβερνήτη της Νεώτερης Ελλάδος κατήγγειλε στην Ελληνική Βουλή, 26 Ιανουαρίου 1845 παρουσία του Μαυροκορδάτου, ο γνωστός οπλαρχηγός Γρίβας με τα ακόλουθα λόγια:

"Όποτες είτανε στην Ελλάδα αυτός ο Μαυροκορδάτος, την έφαγε. Όταν τον είδα πρωθυπουργό, ευτύς είπα πάει η πατρίδα. Κι έχει ακόμα πρόσωπο να’ρχεται μπροστά μας και να μας λέει τα παραμύθια της Χαλιμάς. Ποιός σκότωσε το Καποδίστρια παρ’ αυτός: Και θέλει να μιλάει ακόμα!"

Δημ.Φωτιάδης "Όθωνας" εκδ. Μέλισσα, σελ.24

Μια άγνωστη λεπτομέρεια....

Στο θανάσιμο τραύμα του Ιωάννη Καποδίστρια, βρέθηκαν 2,5 μπαλαρμάδες (ο μπαλαρμάς ήταν είδος βλήματος που χρησιμοποιούνταν παλιότερα και το οποίο αποτελούνταν από δύο σφαίρες οι οποίες συνδέονταν μεταξύ τους με σύρμα, έκαναν φοβερό τραύμα στον αντίπαλο.ετυμ. < γαλλ. Balle ramee).