Η επόμενη φάση δεν είναι στρατιωτική αλλά γνωστική. Η Ιερουσαλήμ ορίζει την πραγματικότητα πριν η Ντόχα και η Άγκυρα την ξαναγράψουν στη γλώσσα της Χαμάς. Αν τους επιτραπεί να καθίσουν στο τραπέζι, η παύση θα μετατραπεί σε ήττα. Αν αποκλειστούν, μπορεί να αναδυθεί μια νέα τάξη: καθαρή νίκη, κυριαρχία χωρίς μεσάζοντες και αποτροπή που διαρκεί.
Το πλαίσιο εκεχειρίας του Τραμπ δεν είναι το τέλος του πολέμου. Είναι το άνοιγμα ενός πολιτικού πεδίου μάχης. Τα όπλα είναι σιωπηλά, αλλά η μάχη για το μέλλον της Γάζας έχει ξεκινήσει - ποιος θα το διαμορφώσει και ποιος θα μείνει απέξω.
Η Τουρκία και το Κατάρ δεν αποτελούν μέρος της λύσης. Είναι μέρος του προβλήματος. Τα κράτη που δημιούργησαν τη Γάζα της 6ης Οκτωβρίου δεν μπορούν να εμπιστευτούν τη διαμόρφωση της Γάζας της 8ης Οκτωβρίου.
Για περισσότερο από μια δεκαετία, το Κατάρ φιλοξένησε το πολιτικό γραφείο της Χαμάς στη Ντόχα. Αυτό που ξεκίνησε ως «ανθρωπιστική διαμεσολάβηση» έγινε μια πολιτική και οικονομική υποδομή: τα κεφάλαια έρεαν, η ηγεσία άκμασε, ο κόσμος κοίταζε αλλού. Η Τουρκία, από την πλευρά της, χορήγησε διαβατήρια σε μέλη της Χαμάς και μετέτρεψε την Άγκυρα σε καταφύγιο για ένα κίνημα που ζητά την καταστροφή του Ισραήλ.
Το Υπουργείο Παιδείας της Τουρκίας όρισε την 7η Οκτωβρίου ως «Ημέρα Ευαισθητοποίησης για την Παλαιστίνη», διατάζοντας και τις 81 επαρχίες να συμμορφωθούν. Τα παιδιά διδάχθηκαν για «συνείδηση, δικαιοσύνη και ανθρωπιά», αλλά η συνείδηση ήταν τουρκική - μετατρέποντας τη σφαγή σε «δίκαιη απελευθέρωση της Γάζας». Ο υπουργός Γιουσούφ Τεκίν το έθεσε ευγενικά: «Πρέπει να αναβιώσουμε τη συνείδηση της ανθρωπότητας στα παιδιά μας». Στην πράξη, αυτό σήμαινε τη μετατροπή της 7ης Οκτωβρίου από πένθος σε εορτασμό των δολοφονημένων Ισραηλινών. Εκείνη την εβδομάδα, η Άγκυρα καυχιόταν για την «επαφή» με τους κρατούντες ομήρους της Χαμάς - όχι με τις οικογένειες, αλλά με τους απαγωγείς. Χαιρετίστηκε ως διπλωματία, αν και η γραμμή μεταξύ Άγκυρας και Χαμάς δεν έχει ποτέ σπάσει. Ούτε ένα σήμα τιμής - ένα δακτυλικό αποτύπωμα ενός κράτους συνδεδεμένου με τους απαγωγείς που προσποιείται ότι μεσολαβεί, μια ταυτότητα ενός κράτους συνεργού με την τρομοκρατία. Μια χώρα που διδάσκει στα παιδιά της ότι ο δολοφόνος είναι ο ήρωας δεν μπορεί να επιβλέπει τον αφοπλισμό της τρομοκρατίας.
Η ισραηλινή επίθεση στη Ντόχα έσπασε την ασυλία του Κατάρ. Απέτυχε να σκοτώσει τους ηγέτες της Χαμάς, αλλά διέλυσε την ψευδαίσθηση ότι η Ντόχα μπορούσε να φιλοξενήσει τρομοκρατία και να μεσολαβήσει ακόμα. Ο Πρόεδρος Τραμπ, δημόσια «πολύ ανήσυχος» για μια επίθεση σε ένα «φιλικό» κράτος, αναγνώρισε κατ' ιδίαν τον στρατηγικό μοχλό που δημιούργησε: μια ευκαιρία να επιβάλει μια αναμέτρηση. Από εκείνο το σημείο και μετά, το Κατάρ αναγκάστηκε να επανεκτιμήσει τα σύνορά του. Δεν άλλαξε πλευρά, αλλά βάρος - από έναν προστατευμένο διαμεσολαβητή σε έναν εύθραυστο κόμβο στον χάρτη πίεσης.
Τώρα που τα χαρτιά αποκαλύφθηκαν και οι μάσκες αφαιρέθηκαν, η Ιερουσαλήμ δεν θολώνει τα όρια. Αυτοί που φιλοξένησαν τη Χαμάς και εκπαίδευσαν γενιές να βλέπουν τη σφαγή ως «αντίσταση» δεν μπορούν να αποτελούν μέρος της δομής που έχει σκοπό να αποτρέψει την επιστροφή της. Δεν μπορείς να εμπιστευτείς αυτούς που τάισαν το τέρας ότι θα το κρατήσουν αλυσοδεμένο. Η Άγκυρα και η Ντόχα είναι έξω.
Ο Τραμπ έχει μετατρέψει αυτή την κατανόηση σε πολιτική - μια διευθέτηση που βασίζεται στην ευθύνη, όχι στο συναίσθημα. Η Αίγυπτος μεσολαβεί κατά μήκος του νότιου διαδρόμου, οι Ηνωμένες Πολιτείες επιβλέπουν από πάνω, το Κατάρ ορίζεται στη συμφωνία ως «ανθρωπιστικό, τεχνικό και υποστηρικτικό κανάλι» και η Τουρκία παραμένει σε περιφερειακή εμπλοκή χωρίς επιχειρησιακό έλεγχο. Ωστόσο, και οι δύο πρωτεύουσες αφηγούνται μια διαφορετική ιστορία: η Ντόχα μιλά για «κεντρικό ρόλο στην ανοικοδόμηση», η Άγκυρα για «συμμετοχή στη διαδικασία ειρήνης». Στην πράξη, η συμφωνία περιορίζει και τις δύο σε συμβολικούς ρόλους, και από αυτό το όριο δεν πρέπει να υπάρχει καμία απόκλιση: αυτοί που έδωσαν καταφύγιο στη Χαμάς δεν θα λάβουν τα κλειδιά για την ανοικοδόμηση της Γάζας.
Η Άγκυρα τυλίγει την εμπλοκή της με τη γλώσσα της «διατήρησης της ειρήνης» και της «ανθρωπιστικής ευθύνης». Η πρόσοψη δεν είναι ούτε νέα ούτε αξιόπιστη. Το 1974, η Τουρκία ξεκίνησε αυτό που ονόμασε «Ειρηνευτική Επιχείρηση» στην Κύπρο - μια εισβολή που έληξε με την κατοχή του βόρειου τμήματος του νησιού, την απέλαση περίπου 150.000 Ελληνοκυπρίων και τη δημιουργία ενός καθεστώτος-μαριονέτα που διατηρείται ακόμα από τουρκικά στρατεύματα. Χρησιμοποιήθηκε ένα ηθικό λεξιλόγιο για να δικαιολογήσει και να συγκαλύψει τον εδαφικό και πολιτικό έλεγχο. Η ίδια μέθοδος συνεχίζεται σήμερα. Κάτω από λάβαρα όπως «ζώνες ασφαλείας» και «αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις», η Άγκυρα έχει επανειλημμένα εισβάλει σε κουρδικά εδάφη - Ασπίδα του Ευφράτη, Κλάδος Ελιάς, Πηγή Ειρήνης - αναδιαμορφώνοντας σύνορα, εκτοπίζοντας αμάχους και κυβερνώντας μέσω τοπικών πληρεξουσίων. Ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν καταγράψει καταχρήσεις στο Αφρίν και πέρα από αυτό, ενώ αιρετοί Κούρδοι αξιωματούχοι φυλακίστηκαν ή απομακρύνθηκαν. Αυτό δεν είναι εξαίρεση αλλά ένα δόγμα: η ρητορική της ειρήνης ως καμουφλάζ για τον εξαναγκασμό.
Σήμερα, όταν η Άγκυρα μιλάει για «διάλογο με τη Χαμάς για χάρη της ειρήνης», επαναλαμβάνει το ίδιο σενάριο - όχι ουδέτερη διαμεσολάβηση αλλά σαφή ευθυγράμμιση. Δεν πρόκειται για γλωσσική απόχρωση. Είναι πολιτική. Η ίδια ρητορική που κάποτε έντυνε μια κατοχή με συμπόνια, τώρα ντύνει την υποστήριξη μιας τρομοκρατικής οργάνωσης με διπλωματική γλώσσα. Δεν είναι πολιτική ικανότητα. Είναι μια σκόπιμη τακτική κυριαρχίας μέσω βίαιων πληρεξουσίων - μια πολιτική που έχει σχεδιαστεί για να εδραιώσει τον έλεγχο, όχι για να διαλύσει την τρομοκρατία.
Ο πρώην αξιωματούχος του Πενταγώνου, Michael Rubin, έγραψε στο Middle East Forum ότι το ιστορικό της Τουρκίας μιλάει από μόνο του: το 2012, μαχητές που υποστηρίζονται από την Τουρκία επιτέθηκαν στο Προξενείο των ΗΠΑ στη Βεγγάζη, σκοτώνοντας τον Πρέσβη Chris Stevens, ενώ Τούρκοι διπλωμάτες κοίταζαν αλλού. Το ίδιο μοτίβο εκτείνεται από το Αφγανιστάν μέχρι τη Λιβύη, όπου η Άγκυρα ενδυνάμωσε ισλαμιστικές παρατάξεις υπό το λάβαρο της «ανασυγκρότησης» και της «διατήρησης της ειρήνης». Ο Rubin προειδοποιεί ότι το να δοθεί στον Ερντογάν μια βάση στη Γάζα δεν θα οικοδομούσε ειρήνη αλλά θα επανεξοπλίσει τη Χαμάς - μια άλλη στροφή στη χρήση ισλαμιστικών πληρεξουσίων από την Άγκυρα για να επεκτείνει τον έλεγχο πίσω από ηθική ρητορική.
Η επόμενη φάση δεν είναι στρατιωτική αλλά γνωστική. Η Ιερουσαλήμ ορίζει την πραγματικότητα πριν η Ντόχα και η Άγκυρα την ξαναγράψουν στη γλώσσα της Χαμάς. Αν τους επιτραπεί να καθίσουν στο τραπέζι, η παύση θα μετατραπεί σε ήττα. Αν αποκλειστούν, μπορεί να αναδυθεί μια νέα τάξη: καθαρή νίκη, κυριαρχία χωρίς μεσάζοντες και αποτροπή που διαρκεί. Αυτό δεν είναι απομόνωση. Είναι ο καθαρισμός της αρένας από εκείνους που επινόησαν τη Χαμάς - και τώρα επιδιώκουν να την αναστήσουν.
Ο Shay Gal είναι ειδικός στη διεθνή πολιτική, τη διαχείριση κρίσεων και τις στρατηγικές επικοινωνίες. Δραστηριοποιείται παγκοσμίως, εστιάζοντας στις σχέσεις ισχύος, τη γεωπολιτική στρατηγική και τη δημόσια διπλωματία, και τον αντίκτυπό τους στην πολιτική και τη λήψη αποφάσεων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου