Η υποχρέωση του Δήμου για την περισυλλογή και διαχείριση των αδέσποτων προκύπτει από το άρθρο 9 παράγραφος 1 του Νόμου 4039/2012.
Άρθρο 9
Περισυλλογή και διαχείριση αδέσποτων ζώων συντροφιάς
1. Οι Δήμοι υποχρεούνται να μεριμνούν για την περισυλλογή και τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς, σύμφωνα με το παρόν άρθρο. Η αρμοδιότητα αυτή μπορεί να ασκείται και από συνδέσμους δήμων, καθώς και από φιλoζωικές ενώσεις και σωματεία σε συνεργασία με τον αρμόδιο Δήμο, εφόσον αυτά διαθέτουν υποδομή, συνιστάμενη στην ύπαρξη κατάλληλων σχετικών εγκαταστάσεων ή οχημάτων μεταφοράς ζώων και ανθρώπινο δυναμικό με εμπειρία στο χειρισμό των ζώων. Με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων καθορίζονται το είδος και ο αριθμός των εγκαταστάσεων και των οχημάτων, καθώς και η εμπειρία του ανθρώπινου δυναμικού, που πρέπει να διαθέτουν οι φιλοζωικές ενώσεις και τα σωματεία, για την άσκηση των αρμοδιοτήτων αυτής της παραγράφου.
ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ
Ο όρος "αστική ευθύνη" σημαίνει ότι το Δημόσιο και οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (α και β βαθμού) ευθύνονται σε αποζημίωση για παράνομες πράξεις, υλικές ενέργειες ή και παραλήψεις των οργάνων τους κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας τους.
Η ευθύνη αυτή θεμελιώνεται στον Αστικό Κώδικα (άρθρα 105-106) και είναι ευθύνη αντικειμενική. Πρόκειται δηλαδή για ευθύνη που γεννάται ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη της υπαιτιότητας του οργάνου του Δημοσίου ή των ΟΤΑ , πράξη, παράληψη ή υλική ενέργεια αυτού που προκάλεσε την ζημιά. Οι προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά προκειμένου να γεννηθεί η αστική ευθύνη, όπως καθορίζει η νομολογία, είναι οι εξής: η πράξη, η υλική ενέργεια ή η παράλειψη να είναι παράνομη, να προκαλεί ζημιά (περιουσιακή ή ηθική) ενώ μεταξύ της πράξης , της υλικής ενέργειας ή της παράλειψης και της επέλευσης της ζημιάς, πρέπει να υπάρχει αιτιώδης συνάφεια, δηλαδή η παράνομη συμπεριφορά να είναι ικανή να προκαλέσει τη ζημιά αυτή, ως άμεση απόρροια αυτής.
Ειδικότερα η παράνομη συμπεριφορά , έγκειται στην παράβαση της υποχρέωσης επιμέλειας που πρέπει να επιδεικνύουν τα όργανα των ΟΤΑ κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους και την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους.
Από τις αναφορές-αιτήματα που κατατίθενται κατά καιρούς στους ΟΤΑ είναι μεταξύ άλλων και τα αιτήματα αποζημίωσης των πολτών που αφορούν κυρίως βλάβες που υπέστησαν τα οχήματά τους από κακοτεχνίες του οδοστρώματος (λακκούβες), ελλιπή ή πλημμελή σήμανση οδών, αιφνίδιες μετακινήσεις κάδων απορριμάτων ή από άλλες παρεμφερείς αιτίες του πεδίου αρμοδιότητας των ΟΤΑ.
Δικαστική αναγνώριση ευθύνης Δήμων σε περίπτωση που προκληθεί τροχαίο από αδέσποτα.
Τον Φεβρουάριο 2018 στην επαρχιακή οδό Λειβαδιάς 'Αμφισσας (δρόμος διπλής κατεύθυνσης με δύο ρεύματα κυκλοφορίας), εμφανίστηκε μπροστά από αυτοκίνητο που εκινείτο με κανονική ταχύτητα, αδέσποτος σκύλος ο οποίος επιχειρούσε να διασχίσει τον δρόμο. Ο οδηγός προσπάθησε να αποφύγει το αδέσποτο σκυλί, αλλά παρά τον ελιγμό δεν τα κατάφερε με αποτέλεσμα το σκυλί να προσκρούσει στο μπροστινό τμήμα του αυτοκινήτου προκαλώντας μικρές υλικές ζημιές τις οποίες ο οδηγός αντικατέστησε. Ωστόσο στράφηκε δικαστικά κατά των αρμοδίων υπηρεσιών του Δήμο διεκδικώντας αποζημίωση για την ηθική βλάβη που υπέστη.
Το δικαστήριο παρά το γεγονός ότι η υπόθεση συζητήθηκε ερήμην της αρμόδιας δημοτικής αρχής, αναγνώρισε την υπαιτιότητα του δήμου που είχε την υποχρέωση να φροντίσει για την περισυλλογή των αδέσποτων ζώων εντός των ορίων της διοικητικής του αρμοδιότητας. Σκοπός του νομοθέτη που προσδιόρισε την ευθύνη του δήμου σε παρόμοιες περιπτώσεις ήταν να μην προκύπτει κίνδυνος για την δημόσια υγεία, καθώς και για την σωματική ακεραιότητα και την περιουσία των πολιτών από την κυκλοφορία των αδέσποτων ζώων.
Παρατηρήσεις.
Αυτό που δεν έχει γίνει ακόμα κατανοητό είναι ότι από τις πράξεις και τις παραλήψεις απορρέουν ευθύνες οι οποίες προκαλούν ζημιά στο κοινωνικό σύνολο (ατομικά και συλλογικά) αλλά και οικονομική ζημιά στον δήμο. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομολογία εκδικάζονται αποζημιώσεις για όσους έχουν υποστεί ζημιά. Ο Μαραθώνας μετράει πλέον τρεις νεκρούς για τους οποίους ο δήμος φέρει ευθύνες, Τους δύο νεκρούς από την πρόσκρουση στην φονική μπάρα στις 24 Μαρτίου 2019, και τον θάνατο από την επίθεση των αδέσποτων σκύλων στις 4 Μαΐου 2021.
