ΜΚΟ . "Ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος από καλές προθέσεις"

 

Με το πόρισμα του επικεφαλής της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες επιτίμου Αντιεισαγγελέα ΑΠ Χ. Βουρλιώτη και τίτλο "Καταχρηστική εκμετάλλευση ΜΚΟ" επανήλθε στην επικαιρότητα το θολό τοπίο των διεθνών και ημεδαπών ΜΚΟ, που κατά το μέτρο του δυνατού θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε. 

Το παραπάνω πόρισμα, που αφορά 30 με 40 ΜΚΟ, που δραστηριοποιούνται στο Μεταναστευτικό και έρχεται στη συνέχεια του σκανδάλου με τη διεθνή ΜΚΟ "Fight Impunity" στο οποίο φέρεται να εμπλέκεται και η ημετέρα Ε. Καϊλή, που  επίσης φέρεται να προωθούσε τις επιδιώξεις του Κατάρ να συνδεθεί με τη συνθήκη Σένγκεν, δίνει την ευκαιρία, αφενός να διαφωτισθεί η κοινή γνώμη για το τι συμβαίνει στον άναρχο κόσμο των ΜΚΟ, αφετέρου -υπό την πίεση της κοινής γνώμης- να αναγκαστούν οι διεθνείς και ημεδαπές αρχές να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα. Κι αυτό μπορεί να γίνει κυρίως με την επιλογή ικανών στελεχών και με την κατάλληλη νομοθέτηση να περιοριστούν -κατά το μέτρο του δυνατού-, γιατί πάντοτε ο κλέφτης είναι ένα βήμα μπροστά από τον αστυνόμο, οι παράνομες δραστηριότητες κάποιων ΜΚΟ, που ενέχουν και εθνικούς κινδύνους, όπως η παραπάνω αρχή εντόπισε, δέσμευσε την περιουσία του συγκεκριμένου προέδρου πολλών ΜΚΟ και τον παρέπεμψε στη δικαιοσύνη.

Το πόρισμα διαβιβάστηκε στις αρμόδιες αρχές και στις πολιτικές ηγεσίες των αρμοδίων υπουργείων για τη λήψη των καταλλήλων διοικητικών μέτρων και τη θέσπιση νομοθετικών ρυθμίσεων για την κάλυψη των ασαφειών και κενών των σχετικών νόμων, των οποίων γίνεται ευρεία χρήση για την κάλυψη των παρανόμων δραστηριοτήτων των ΜΚΟ. Προς τούτο απαιτείται ισχυρή και συνεχής πολιτική βούληση, σωστή νομοθέτηση χωρίς αστερίσκους και αποτελεσματική απονομή δικαιοσύνης. 

Η παραπάνω Αρχή εξέτασε τη δραστηριότητα παραπάνω από 100 ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στο Μεταναστευτικό και διαπίστωσε, ότι για 30 με 40 από αυτές υπάρχουν ενδείξεις για τέλεση αδικημάτων, όπως παράνομη διακίνηση μεταναστών, ξέπλυμα μαύρου χρήματος, απιστία, υπεξαίρεση κλπ. Στην έκθεση αναφέρονται η συμπεριφορά, ο τρόπος δράσης και η μεθοδολογία που ακολουθούν κάποιες ΜΚΟ για να νομιμοποιήσουν τις δραστηριότητές τους και να οικειοποιηθούν τα μεγάλα χρηματικά ποσά που διαχειρίζονται, κυρίως από ευρωπαϊκές και ημεδαπές χορηγίες. Η διαδρομή του χρήματος γίνεται είτε μέσω υπεράκτιων εταιρειών (offshore) είτε μέσω συγγενικών προσώπων των επικεφαλής των ΜΚΟ που τοποθετούνται σε ηγετικές θέσεις με υψηλότατους μισθούς με κοινούς τραπεζικούς λογαριασμούς και χωρίς να αποδίδουν λογοδοσία.

Φαίνεται ότι για τις περισσότερες ΜΚΟ ισχύει η φράση του Oscar Wilde "Ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος από καλές προθέσεις", όπως αποτελεί κοινό μυστικό, ότι όταν βρεθεί η χορηγία ή η κατάλληλη διασύνδεση με το πελατειακό κράτος ή με οργάνωση της Ε.Ε. και σε αυτό βοηθούν τα διάφορα λόμπι, τότε ιδρύεται ΜΚΟ για να διαχειριστεί το "μαύρο χρήμα" όχι μόνο για ίδιο όφελος του ιδρυτή. Σαφώς υπάρχουν ΜΚΟ που έχουν χωρίς παρατράγουδα διαχειριστεί τεράστια ποσά και έχουν προσφέρει εξαιρετικές υπηρεσίες με ανθρωπιστικά και αναπτυξιακά προγράμματα και το έργο τους έχει αναγνωριστεί όχι μόνο από την Πολιτεία, αλλά και από την κοινωνία έμπρακτα με χορηγίες και δωρεές. Υπάρχει όμως κίνδυνος λόγω της κακής φήμης που δημιουργείται από τα σκάνδαλα των ΜΚΟ μαζί με τα ξερά να καούν και τα χλωρά, για αυτό απαιτείται όχι μόνο ιδιαίτερη προσοχή και τάχιστη εκκαθάριση κάθε περίπτωσης, αλλά και να επαινέσουμε και ενθαρρύνουμε αυτές που προσφέρουν ουσιαστικό κοινωφελές έργο.

Νομοτελειακά, όπως συμβαίνει σε όλους τους θεσμούς, όταν αυτοί δεν έχουν στελεχωθεί με τα κατάλληλα πρόθυμα να προσφέρουν πρόσωπα, επέρχεται η φθορά του χρόνου, η αλαζονεία του αξιώματος, που ασκείται με την επίκληση του ανθρωπισμού, το αίσθημα της ιδιοκτησίας, ατιμωρησίας και απληστίας με αποτέλεσμα οι περισσότερες ΜΚΟ να αυτοαναιρούνται και το κενό που αφήνουν να το καλύπτουν άλλοι θεσμοί, που κάνουν τον ίδιο κύκλο και έτσι κλονίζεται σταδιακά η εμπιστοσύνη του κοινού στον εθελοντισμό και φιλανθρωπία.

Μη Κυβερνητική Οργάνωση -ΜΚΟ- είναι σχετικά πρόσφατο νομικό μόρφωμα, αγγλοσαξονικής προέλευσης, που καλύπτει με τη δράση της τομείς που η κυβέρνηση δεν θέλει ή αδυνατεί να καλύψει. Στη χώρα μας δεν υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο που να καθορίζει τι είναι ΜΚΟ, αλλά κάτω από την ονομασία αυτή λειτουργούν ψευδεπίγραφα μη κερδοσκοπικές εταιρικές μορφές ιδιωτικού δικαίου, όπως αστικές εταιρείες, σωματεία-σύλλογοι και κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις (ΚΟΙΝΣΕΠ). Μια ΜΚΟ ιδρύεται με τη νόμιμη δημοσίευση του καταστατικού της, που περιλαμβάνει τον μη κερδοσκοπικό σκοπό της, το κεφάλαιο της, τον τρόπο διοικήσεως, την εκπροσώπηση της, την έδρα της και αποκτά ΑΦΜ, αλλά δεν υπάρχει μηχανισμός ελέγχου των στοιχείων.

Οι ΜΚΟ που ασχολούνται με τους μετανάστες υπάγονται σε νομοθετικό πλαίσιο και εγγράφονται στο Εθνικό Μητρώο ΜΚΟ του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, για τις οποίες πρέπει να γίνονται αυστηρότεροι έλεγχοι, όπως προέκυψε από τη δράση της Human Right 360 και ο πόρισμα Βουρλιώτη.

Δεν γνωρίζω τον αριθμό των ενεργών ΜΚΟ που λειτουργούν στη χώρα μας. Το 2006 σαν ΓΕΔΔ ζήτησα από τη Γενική Γραμματεία Πληροφορικών Συστημάτων κατάσταση των ΜΚΟ που έχουν ΑΦΜ. Μου έστειλαν μια κατάσταση 3000 περίπου ΜΚΟ, τις οποίες έστειλα στις αντίστοιχες ΔΟΥ προς έλεγχο, τελικά εκλεχθήκαν οι μεγαλύτερες 600, γιατί για τις περισσότερες ΜΚΟ χάθηκαν τα ίχνη τους μόλις ενθυλάκωσαν τη χορηγία και δεν απόδωσαν λογαριασμό. Δεν γνωρίζω αν έγιναν δημόσιοι έλεγχοι για τη διαχείριση των χρημάτων και τι απόδωσαν, αλλά η OLAF (Υπηρεσία της Ε.Ε.) που πραγματοποιεί ελέγχους για την απάτη σε βάρος του κοινοτικού χρήματος κυρίως των επιδοτήσεων, προσπαθεί να το ανακτήσει και ζητά την επιβολή κυρώσεων στα κράτη μέλη.

Σε γενικές γραμμές με τις ΜΚΟ επιτυγχάνεται μια νομιμοφανής χρηματοδότηση των ημετέρων και δημιουργία κάποιων θέσεων εργασίας. Οι χορηγίες προέρχονται από τον κρατικό προϋπολογισμό, το ΕΣΠΑ και από διαφόρους φορείς και οργανώσεις ημεδαπές και διεθνείς. Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να δημοσιοποιηθούν κάποτε οι ονομασίες των ΜΚΟ, τα ιδρυτικά μέλη και ο ωραιοποιημένος σκοπός τους, όπως ΜΚΟ για τη μελέτη της καλλιέργειας ντομάτας στη Δαχομέη, και τότε θα γελάσει το παρδαλό κατσίκι. Φυσικά υπάρχουν ΜΚΟ που επειδή επιτελούν εθνικό σκοπό χρηματοδοτούνται με μυστικά κονδύλια από το ΥΠΕΞ.

* Ο Λέανδρος Τ. Ρακιντζής είναι Αρεοπαγίτης ε.τ. (πηγή)